TAŞINMAZ MALİKİNİN SORUMLULUĞU
1- Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu Kavramı ve Genel Bilgi
TMK Madde 730- Bir taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını bu hakkın yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması sonucunda zarar gören veya zarar tehlikesi ile karşılaşan kimse, durumun eski hâline getirilmesini, tehlikenin ve uğradığı zararın giderilmesini dava edebilir.
Hâkim, yerel âdete uygun ve kaçınılmaz taşkınlıklardan doğan zararların uygun bir
bedelle denkleştirilmesine karar verebilir.
Taşınmaz sahibinin mülkiyet hakkını sınırlarını aşarak kullanılmasından doğan zararlardan kusur koşulunu aramaksızın kusursuz sorumluluğu olduğunu kabul etmiştir.
Ancak kusur şart olmamakla beraber malikin ek kusuru söz konusu olursa bu durum illiyet bağının kesilip kesilmemesinde, tazminatın tespitinde indirilmemesinde etkili olacaktır.
2- Sorumluluğun Niteliği
Taşınmazın malikinin sorumluluğu, niteliği itibariyle kurtuluş kanıtı getirilmeyen bir özen sorumluluğudur. Bu nedenle, malik ister kusurlu ister kusursuz olsun, meydana gelen zarardan sorumludur.
Malikin sorumluluğu, mülkiyet hakkının taşkın kullanılmasına dayandığından, malik, umulmayan halden ve yetkisiz üçüncü kişilerin davranışından sorumlu değildir. Zarar gören, taşınmaz malikinin kusurlu olması veya objektif özen ödevini ihlal etmesi halinde de TMK m. 730’a göre malik aleyhine dava açabilir.
Taşınmaz sahibinin sorumluluktan kurtulabilmesi sadece haksız fiilin oluşmadığını ispat etmek suretiyle yani illiyet bağını koparan sebeplerin varlığının ispatıyla mümkündür.
3- Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Koşulları
a) Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Genel Koşulları
Taşınmaz malikinin sorumluluğunda genel şartlar, zarar, uygun illiyet bağı ve hukuka aykırılıktır.
Mülkiyet hakkının taşkın kullanılması sonunda komşu bir zarara uğramalıdır. Zarar, kişiye ilişkin, yani bedensel bütünlüğün zedelenmesinden doğan bir zarar olabileceği gibi, eşyaya, ilişkin bir zarar da olabilir. Kaldı ki, maddi zarar yanında TBK m. 56 ve 58’e göre manevi zarar da meydana gelebilir. Eşyaya ilişkin zararda, taşınmazın özünün mutlaka tahrip olmasıo, hasara uğraması şart değildir. Eşyadan yararlanma veya bunun kullanılmasının ihlal edilmesi, imkansız hale getirilmesi, güçleştirilmesi, değerinin azalması veya komşu taşınmazın üzerinde bulunan bir taşınır malın ya da kişilerin zarara uğraması da yeterlidir.
Zarar ile mülkiyet hakkının taşkın kullanılması arasında uygun bir illiyet bağı bulunmalıdır.
Mücbir sebep, zarar görenin veya üçüncü kişinin ağır kusuru illiyet bağını keser. Sorumluluğu soğuran olay, yani mülkiyet hakkının taşkın kullanılması, hukuka aykırılık teşkil etmelidir.
b) Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Özel Koşulları
a- Sahibi olan bir taşınmaz bulunmalı
b- Zarar, mülkiyet hakkının aykırı kullanılmasından doğmalı
c- Zararla mülkiyet hakkının kullanılması arasında illiyet bağı bulunmalı
4- Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları
Hakim, yerel adete uygun ve kaçınılmaz taşkınlıklardan doğan zararların tazmini durumun hal ve koşullarına göre takdir edecektir. Zararı tazmin etmek durumunda kalan malik, genel hükümlere dayanak zarara sebebiyet veren kusurlu veya sözleşme ilişkisi içinde kişilere rücu edebilecektir.