EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU
TMK Madde 367- Aile hâlinde yaşayan birden çok kimsenin oluşturduğu topluluğun kanuna, sözleşmeye veya örfe göre belirlenen bir ev başkanı varsa, evi yönetme yetkisi ona ait olur.
Evi yönetme yetkisi, kan veya kayın hısımlığı, işçilik, çıraklık veya benzeri sebeplerle ya da koruma ve gözetme ilişkisi içinde ev halkı olarak bir arada yaşayanların hepsini kapsar.
Ev başkanı küçük, kısıtlı, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişiler üzerinde otoritesi bulunan ve bunlarla ortak bir ev yönetimi içinde yaşayan kimse olarak tanımlanmıştır.
TMK Madde 368- Birlikte yaşayan kimseler evin düzenine tâbidir. Bu düzenin kuruluşunda ev halkından her birinin yararı adil biçimde gözetilir.
Ev halkının her biri, özellikle öğrenimi, eğitimi, dinî inançları, meslek ve sanatı için
gerekli özgürlükten yararlanır.
Ev başkanı, birlikte yaşayanların evdeki eşyasını özenle korumak ve güvenlik altında
bulundurmakla yükümlüdür.TMK Madde 369- Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur.
Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Zorunluluk hâlinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili makamdan ister.
hükmü ile ev başkanının kusursuz sorumluluğunu kabul etmiştir.
Ev başkanı ev halkından olan küçüğüm, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur.
Ev başkanının TMK 369/1’den doğan bu sorumluluğu, her şeyden önce şahıs itibariyle sınırlı olup, sadece küçük ve kısıtlıların haksız davranışları ile başkalarına verdikleri zarardan sorumludur.
Bununla beraber ev başkanlığı kurumuyla güdülen asıl amaç; gözetime muhtaç aile üyelerine karşı zarara uğramış olan üçüncü kişileri de korumaktır.
Türk Medeni Kanunu’nun 369. maddesine göre, ev başkanı kendisine tabi gözetime muhtaç kişiye “alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu” ispat ederek sorumluluktan kurtulabilir; böylece, onun sorumlu olması için bu kurtuluş kanıtını yerine getirememesi şarttır.
TMK m. 369’dan doğan borç, eşlerin kişisel borçları değil, bu onların, aile başkanı sıfatını birlikte taşımları dolayısıyla müteselsil borçluluk esasına dayanan ortak borçlarıdır. Evli olmadıkları halde ortak bir ev idaresi altında yaşayan ebeveynlerde gözetime muhtaç çocuklarının verdikleri zarardan müteselsilen sorumludurlar.
SORUMLULUĞUN KOŞULLARI
1-Sorumluluğun Genel Koşulları
Ev başkanının sorumluluğunda genel şartlar; zarar, uygun illiyet bağı ve hukuka aykırılık olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Ev başkanlığı altındaki gözetime muhtaç kimsenin fiilinden, zarar gören, maddi veya manevi bir zarara uğramış olmalıdır.
Gözetime muhtaç kişinin davranışıyla gerçekleşen zarar arasında uygun illiyet bağı bulunmalı, zarar, fiilin uygun sonucu olmalıdır.
Gözetime muhtaç kişinin davranışı ve özen ödevinin ihlali, mutlak bir hakkı ihlal ettiği takdirde, hukuka aykırılık gerçekleşmiş olur.
2- Sorumluluğun Özel Koşulları
a- Ev başkanlığı ilişkisi bulunmalı
b-Zarara; küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığının davranışa sebep olmalıdır
c-Ev başkanı kurtuluş kanıtı getirememiş olmalı
Ev Başkanının Rücu Hakkı
Ev başkanı zararı tazmin ettikten sonra şartları varsa zarara sebep olan kimse veya kimselere rücu edebilir. Zarara sebep olan kişinin ayırt etme gücüne sahip olmadığı durumlarda kusuru da olmayacağından rücu hakkı pek de işlevsel değildir. Çünkü ev başkanının sorumluluğundaki kimseler çoğunlukla ayırt etme gücüne sahip olmayanlardır.