Kamu ihale yasasının temel ögesi, ihtiyaçların em uygun zamanda ve en uygun biçimde karşılanmasıdır. Bunun yerine getirilmesi için de ihalelerde açıklık ve rekabetin sağlanması gerekmektedir. Nitekim, madde gerekçesinde ” Kanunun hazırlanma amacının gerçekleştirilebilmesi için, idarelerin ihalelerde saydamlığı, gerçekliği, eşit muameleyi, güvenirliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu kılınması gerekli görülmüştür.” denilmektedir.
Bu nedenle, idareler yasanın özüne uygun olarak açıklığın ve rekabetin sağlanmasına özen göstereceklerdir. Buna aykırı davranışlardan kaçınmak için şartnamelerin hazırlanmasına özel bir önem verecekler, belli firma veya malın özelliklerini çağrıştırır şekilde davranmayacaklardır.
Maddenin ikinci fıkrasında, özellikleri nedeniyle ayrı birer ticari faaliyet olan ihtiyaçların bir eksiltmede toplanarak ihale edilemeyeceği belirtilmiştir. Bununla maliyet, ihtiyaç ve zaman unsurları arasında gerekli dengenin sağlanması amaçlanmıştır. Böylelikle ihaleye katılacak olanların çoğaltmak ve bu yolla rekabete uygun bir ortam sağlanmak istenmiştir.
Yasanın 8. Maddesinde düzenlenen eşik değerin (limitlerin) altında kalmak amacıyla mal, hizmet alımları ve yapım işlerinde tek bir ihale konusunu oluşturacak işler kısımlara bölünerek ihale edilemez.
Bu kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale unsuru ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Cumhurbaşkanlığı hizmet özelliği ve güvenlik şartlarına uygun şekilde yerine getirme zorunluluğu nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihaleler Bu Kanunun 21. Maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılabilir .Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.
Bu yasayla getirilen yeniliklerden önemli bir tanesi de ödeneği olmayan işlerin idare edilemeyeceği hususudur. Bununla, ödeneği bulunmayan işlerin ihale edilmesinde çıkan bir çok sorunun önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
Diğer yenilikte, ÇED olumlu belge alınması zorunluluğunun getirilmesidir. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmayacaktır.